లైఫ్ స్టైల్: క్యాన్సర్ – రకాలు, కారణాలు, లక్షణాలు, చికిత్సా విధానాలు
క్యాన్సర్ అంటే ఏమిటి?
క్యాన్సర్ అనేది శరీరంలోని కణాల అనియంత్రిత పెరుగుదల. సాధారణంగా, శరీర కణాలు నియంత్రితంగా విభజన చెందుతూ, మృత కణాలను తొలగించి కొత్త కణాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. అయితే, కొన్ని సందర్భాల్లో, కణాలు నియంత్రణ కోల్పోయి, విపరీతంగా విభజించుకుని క్యాన్సర్ కణాలను ఏర్పరుస్తాయి. ఇవి సమీప కణజాలాన్ని ప్రభావితం చేయడమే కాకుండా, రక్తప్రసరణ లేదా లింఫ్ వ్యవస్థ ద్వారా శరీరంలోని ఇతర అవయవాలకు వ్యాపించే ప్రమాదం కూడా ఉంటుంది.
క్యాన్సర్ రకాలు
క్యాన్సర్ అనేక రకాలుగా ఉండటంతోపాటు, శరీరంలోని ఏదైనా అవయవంలో ఏర్పడే అవకాశముంది. క్యాన్సర్ను విభజించే కొన్ని ముఖ్యమైన రకాలు ఇవీ:
- క్యార్సినోమా (Carcinoma): ఇది అత్యంత సాధారణమైన క్యాన్సర్ రకం. చర్మం, ఊపిరితిత్తులు, మూత్రపిండాలు, కాలేయం, పేగులు, గర్భాశయం, రొమ్ము వంటి భాగాల్లో ఏర్పడే క్యాన్సర్.
- సార్కోమా (Sarcoma): ఎముకలు, కండరాలు, కండరాలకు మద్దతుగా ఉండే బంధక కణజాలంలో పెరుగే క్యాన్సర్.
- లుకేమియా (Leukemia): రక్తంలో ఉండే శ్వేత కణాల అసాధారణ పెరుగుదల వల్ల ఏర్పడే క్యాన్సర్.
- లింఫోమా (Lymphoma): రోగనిరోధక వ్యవస్థలోని లింఫ్ కణజాలాన్ని ప్రభావితం చేసే క్యాన్సర్ రకం.
- మెదడు మరియు నాడీ వ్యవస్థ క్యాన్సర్లు: మెదడు, స్పైనల్ కార్డ్ (నరాల వ్యవస్థ) లో ఏర్పడే క్యాన్సర్.
క్యాన్సర్ ప్రధాన కారణాలు
క్యాన్సర్ అభివృద్ధికి అనేక కారణాలు ఉన్నప్పటికీ, కొన్ని ప్రధాన కారణాలు ఇవీ:
- ఆనువంశికత (Genetics): కుటుంబంలో ఎవరికైనా క్యాన్సర్ ఉన్నట్లయితే, వారసత్వంగా వచ్చే అవకాశం ఉంది.
- పొగ త్రాగడం (Smoking): ధూమపానం ఊపిరితిత్తుల క్యాన్సర్తో పాటు, ఇతర రకాల క్యాన్సర్లను కూడా కలిగిస్తుంది.
- మద్యపానం: అధిక మోతాదులో మద్యం సేవించడం వల్ల కాలేయం, గొంతు, కడుపు క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశాలు పెరుగుతాయి.
- అనారోగ్యకరమైన ఆహారం: అధిక కొవ్వు, ప్రాసెస్ చేసిన ఆహారం, ఫాస్ట్ ఫుడ్ ఎక్కువగా తీసుకోవడం వల్ల క్యాన్సర్ ముప్పు పెరుగుతుంది.
- కిరణజన్య ప్రభావం (Radiation Exposure): అధికంగా UV కిరణాలు పడటం వల్ల చర్మ క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశముంది.
- వైరస్ & బ్యాక్టీరియా ప్రభావం: హెచ్పీవీ (HPV) వల్ల సర్వైకల్ క్యాన్సర్, హెపటైటిస్ B, C వల్ల కాలేయ క్యాన్సర్ వచ్చే అవకాశాలు ఉంటాయి.
- శారీరక శ్రమ లేకపోవడం: వ్యాయామం లేకుండా అలసట, అధిక బరువు వల్ల క్యాన్సర్ ముప్పు పెరుగుతుంది.
క్యాన్సర్ లక్షణాలు
క్యాన్సర్ ప్రాథమిక దశలో పెద్దగా లక్షణాలు ఉండకపోవచ్చు. కానీ, కొన్ని ముఖ్యమైన లక్షణాలు ఇవీ:
- శరీరంలో గడ్డలు ఏర్పడటం
- అప్రకృత రక్తస్రావం
- తీవ్రమైన బరువు తగ్గడం
- శ్వాస సంబంధిత సమస్యలు
- తలనొప్పి, అలసట, నిరంతర జ్వరం
- శరీరంలోని పుండ్లు త్వరగా మానకపోవడం
- మల విసర్జన లేదా మూత్రంలో మార్పులు
క్యాన్సర్ నిర్ధారణ విధానాలు
క్యాన్సర్ను గుర్తించేందుకు వివిధ వైద్య పరీక్షలు అందుబాటులో ఉన్నాయి:
- బయాప్సీ (Biopsy): క్యాన్సర్ కణాలను పరీక్షించేందుకు అవయవం నుండి కణ నమూనా తీసుకోవడం.
- CT స్కాన్, MRI స్కాన్: శరీరంలోని ట్యూమర్లను గుర్తించేందుకు ఉపయోగించే స్కానింగ్ పద్ధతులు.
- రక్త పరీక్షలు: క్యాన్సర్కు సంబంధించి మార్పులను గుర్తించేందుకు.
- PET స్కాన్: క్యాన్సర్ వ్యాప్తిని పరీక్షించేందుకు ఉపయోగించే అధునాతన టెక్నిక్.
క్యాన్సర్ చికిత్సా విధానాలు
క్యాన్సర్ను దశ, వ్యాప్తి, రకాన్ని బట్టి వివిధ రకాల చికిత్సా విధానాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి:
- శస్త్రచికిత్స (Surgery): క్యాన్సర్ కణజాలాన్ని శస్త్రచికిత్స ద్వారా తొలగించడం.
- కీమోథెరపీ (Chemotherapy): క్యాన్సర్ కణాలను నాశనం చేసేందుకు మందులు వాడటం.
- రేడియేషన్ థెరపీ (Radiation Therapy): అధిక శక్తి గల రేడియేషన్ ద్వారా క్యాన్సర్ కణాలను చంపడం.
- ఇమ్యూనోథెరపీ (Immunotherapy): శరీర రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలపరిచే చికిత్సా విధానం.
- హార్మోన్ థెరపీ: హార్మోన్ ఆధారిత క్యాన్సర్లను నియంత్రించేందుకు వాడే చికిత్స.
క్యాన్సర్ నివారణ మార్గాలు
- ధూమపానం, మద్యపానం పూర్తిగా మానుకోవడం
- ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోవడం (పండ్లు, కూరగాయలు, పోషకాహారం)
- శారీరక వ్యాయామం చేయడం
- సూర్యకిరణాల నుండి రక్షణ తీసుకోవడం
- వాక్సినేషన్ (HPV, హెపటైటిస్ B వ్యాక్సిన్)
- వార్షిక వైద్య పరీక్షలు చేయించుకోవడం
సంక్షిప్తంగా:
క్యాన్సర్ ప్రాథమిక దశలో గుర్తిస్తే, చికిత్స ద్వారా నయం చేయడం సాధ్యమే. ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలి, మేలైన ఆహారం, మానసిక శాంతి, సకాలంలో వైద్య పరీక్షలు తీసుకోవడం వల్ల క్యాన్సర్ను నివారించవచ్చు
మేము ఇంటర్నెట్లో అందుబాటులో ఉన్న సమాచారాన్ని అందించాము. మీరు అనుసరించే ముందు సమాచారాన్ని పునఃపరిశీలించుకోండి.